Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” là một trong những đoạn nổi bật nhất của sử thi Đăm Săn. Chính vì vậy, học sinh sẽ được tìm hiểu nội dung đoạn trích này trong chương trình Ngữ Văn lớp 10.
Đang xem: Soạn văn 10 chiến thắng mtao mxây
Dưới đây là tài liệu Soạn văn 10: Chiến thắng Mtao Mxây, mời bạn đọc cùng tham khảo để hiểu rõ hơn nội dung tác phẩm này.
Soạn văn 10: Chiến thắng Mtao Mxây
Soạn văn Chiến thắng Mtao Mxây chi tiếtSoạn văn Chiến thắng Mtao Mxây ngắn gọn
Soạn văn Chiến thắng Mtao Mxây chi tiết
I. Thể loại
– Sử thi hay trường ca là thuật ngữ văn học dùng để chỉ những tác phẩm theo thể tự sự, có nội dung hàm chứa những bức tranh rộng và hoàn chỉnh về đời sống nhân dân với nhân vật trung tâm là những anh hùng, dũng sĩ đại diện cho một thế giới nào đó.
– Các dân tộc thiểu số nước ta hiện còn giữ được một kho tàng sử thi dân gian đồ sộ, có giá trị.
– Có hai loại sử thi là:
Sử thi thần thoại: Đẻ đất đẻ nước (Mường), Ẳm ệt luông (Thái), Cây nêu thần (Mnông)… kể về sự hình thành thế giới và sự ra đời của muôn loài, sự hình thành các dân tộc và các vùng cư trú cổ đại của họ.
Sử thi anh hùng như Đăm Săn, Đăm Di, Xinh Nhã (Ê-đê), Đăm Noi (Ba-na)… kể về cuộc đời và sự nghiệp của các tù trưởng anh hùng.
II. Tác phẩm
1. Bố cục
Gồm 3 phần:
– Phần 1. Từ đầu đến “cắt đầu Mtao Mxây đem bêu ngoài đường”: Trận chiến của hai tù trưởng.
– Phần 2. Tiếp theo đến “Họ đến bãi ngoài làng, rồi vào làng”: Đăm Săn cùng nô lệ trở về.
– Phần 3. Còn lại. Cảnh ăn mừng chiến thắng.
2. Tóm tắt
Mtao Mxây ganh ghét vì Đăm Săn có vợ đẹp nên quyết tâm bắt Hơ Nhị. Hắn dò la thông tin, khi biết được Đăm Săn đi vắng liền cải trang thành khách đến nhà Đăm Săn, khi trở về nghĩ ra lý do là để quên con dao và bảo Hơ Nhị mang hộ ra ngoài để bắt cóc nàng. Nghe tin vợ mình bị bắt, Đăm Săn tức tốc trở về, đem quan đến đánh Mtao Mxây để cứu vợ. Một cuộc chiến dữ dội diễn ra. Rút bài học từ tên Mtao Grư, Mtao Mxây mặc áo giáp cẩn thận, cầm khiên phòng thủ, không chịu giao chiến. Chỉ khi Đăm Săn dọa phá nhà, hắn mới dám ra giao chiến.
Mtao Mxây yếu ớt, kém cỏi còn Đăm Săn thì mạnh mẽ, tài giỏi khiến ai cũng nể sợ. Mtao Mxây sợ hãi bỏ chạy thì bị mũi lao đâm vào đùi, vào bụng nhưng do hắn mặc áo giáo nên không sao. Cuộc chiến diễn ra không phân thắng thua. Đăm Săn mệt mỏi mơ màng thì thấy ông trời bày cách tiêu diệt kẻ ác. Chàng liền làm theo. Đăm Săn lấy chày mòn ném trúng vành tai Mtao Mxây. Áo giáp rơi ra và ngay lập tức Đăm Săn kết thúc cuộc đời của kẻ thù nhanh chóng. Tù trưởng Mtao Mxây cầu xin Đăm Săn tha mạng. Nhưng Đăm Săn kiên quyết phải trừng trị kẻ ác – kẻ đã cướp vợ người khác một cách hèn hạ. Chàng chiến thắng vẻ vang danh tiếng nổi đình nổi đám.
III. Đọc – hiểu văn bản
1. Trận chiến của hai tù trưởng
a. Nguyên nhân của cuộc chiến
Đăm Săn khiêu chiến với Mtao Mxây vì Mtao Mxây đã cướp vợ của điều này chứng tỏ Đăm săn là người trọng danh dự cá nhân, cộng đồng; gắn bó với hạnh phúc gia đình; bộ tộc.
b. Cuộc chiến giữa hai tù trưởng
* Thái độ của Đăm Săn và Mtao Mxây trước khi bắt đầu trận chiến:
– Đăm Săn là người khiêu chiến: “Ta thách nhà ngươi đọ dao với ta đấy”, “ta sẽ lấy cái sàn hiên của nhà người ta bổ đôi”, “lấy cầu thang…ta chẻ ra kéo lửa”, “ta hun cái nhà của nhà ngươi”.
=> Thông minh, tự tin, đường hoàng, bản lĩnh và có khí phách.
– Mtao Mxây: “tay ta đang còn bận ôm vợ hai chúng ta”, “ta sợ ngươi đâm ta khi ta đang đi lắm”.
=> Dữ tợn nhưng sợ sệt, hèn nhát, do dự trước kẻ thù.
* Cuộc chiến giữa Đăm Săn và Mtao Mxây:
– Hiệp đấu thứ nhất:
Mtao Mxây: Múa khiên như trò chơi, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô, chạy bước cao bước thấp, chạy hết từ bãi tây sang bãi đông, tự xem mình là tướng quen đánh trăm trận, quen xéo nát đất đai thiên hạ => Mtao Mxây kém cỏi nhưng huênh hoang, khoác lác.Đăm Săn: thách Mtao Mxây múa khiên trước, lúc Mtao Mxây múa khiên Đăm Săn không hề nhúc nhích. Lúc Đăm Săn múa “Một lần xốc tới, chàng vượt qua đồi tranh. Một lần xốc tới nữa chàng vượt qua đồi lồ ô. Chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây.” => Bình tĩnh, thản nhiên, tài năng và bản lĩnh.
– Hiệp đấu thứ hai: Đăm Săn đớp được miếng trầu mà Mtao Mxây bảo Hơ Nhị quăng cho hắn, sức chàng như tăng lên gấp bội, múa khiên càng mạnh, càng nhanh, càng đẹp, “chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc…”. Đăm Săn đuổi theo Mtao Mxây trúng nhưng không thủng đầu. Miếng trầu là phần thưởng cho Đăm Săn, là sức mạnh của cả cộng đồng, là tấm lòng thủy chung của vợ. => Đăm Săn là người có sức mạnh phi thường và tài năng.
– Hiệp đấu thứ ba: Nhờ Trời mách kế, Đăm Săn đuổi theo và đánh thắng được Mtao Mxây. Ông Trời là hình ảnh tượng trưng cho công lý, sức mạnh trí tuệ của đấng tối cao, sự thiên vị rõ ràng đối với Đăm Săn và là lời khẳng định chính nghĩa thuộc về chàng. Đồng thời, chi tiết ông Trời còn thể hiện mối quan hệ gần gũi, gắn bó mật thiết giữa con người với thần linh.
=> Với lối mô tả song hành, ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh; bút pháp phóng đại… đã giúp chúng ta thấy Đăm Săn hơn hẳn Mtao Mxây cả về tài năng, sức lực, phong độ, phẩm chất. Sự chiến thắng của Đăm Săn làm nổi bật hình ảnh, tầm vóc của người anh hùng sử thi Đăm Săn.
2. Đăm Săn cùng nô lệ trở về
– Cuộc đối thoại giữa Đăm Săn và nô lệ: Đăm Săn và nô lệ đã đối đáp với nhau b lần và mỗi lần ấy đều có sự khác nhau. Qua đó, thể hiện lòng mến phục, sự hưởng ứng tuyệt đối và lòng trung thành của mọi người dành cho Đăm Săn.
– Ý nghĩa cảnh Đăm Săn và nô lệ trở về:
Sự thống nhất cao độ giữa quyền lợi, khát vọng của cá nhân anh hùng với quyền lợi, khát vọng của tập thể cộng đồng.Thể hiện lòng yêu mến, cảm phục của toàn thể cộng đồng đối với người anh hùng. Đó chính là ý chí thống nhất của toàn thể cộng đồng Ê-đê.
⇒ Sự ngưỡng mộ và tình cảm mến phục của nhân dân dành cho người anh hùng
3. Cảnh ăn mừng chiến thắng
– Lời ra lệnh mở tiệc: Sự tự hào, tự tin vì sức mạnh và sự giàu có của thị tộc mình.
– Ra lệnh đánh nhiều cồng chiêng: thể hiện niềm vui chiến thắng và sự giàu có, sung túc, trang trọng cùng vẻ đẹp tinh thần, vật chất của tù trưởng và của cả thị tộc.
– Quang cảnh nhà Đăm Săn: mở tiệc to, khách đông nghịt, tôi tớ chật ních cả nhà. Tác giả dân gian sử dụng nghệ thuật phóng đại, qua đó thể hiện sự tự hào về một bộ tộc giàu mạnh và sự đồng tâm, thống nhất của cả cộng đồng.
– Hình ảnh Đăm Săn: Nằm trên võng, tóc thả trên, uống không biết say, ăn không biết no, chuyện trò không biết chán, đôi mắt long lanh, bắp chân to bằng xà ngang…
=> Hình ảnh Đăm Săn trở thành trung tâm của bức tranh hoành tráng về cảnh chiến thắng. Hình ảnh Đăm Săn hiện lên đẹp một cách mạnh mẽ, oai hùng, có sự lớn lao cả về hình thể, tầm vóc lẫn chiến công. Qua đó cho thấy cái nhìn đầy ngưỡng mộ, mến phục, tự hào của nhân dân với người anh hùng của cộng đồng.
IV. Tổng kết
– Nội dung: Đoạn trích “Chiến thắng Mtao Mxây” đã khắc họa hình ảnh Đăm Săn – một con người trọng danh dự, gắn bó với hạnh phúc gia đình và thiết tha với cuộc sống bình yên, phồn vinh của thị tộc.
Xem thêm: Nằm Mơ Thấy Người Khác Sinh Con Là Điềm Báo Gì? Giấc Mơ Về Chuyện Sinh Nở Là Điềm Báo Gì Đang Đến
– Nghệ thuật: ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh, nhịp điệu với phép so sánh và phóng đại.
Soạn văn Chiến thắng Mtao Mxây ngắn gọn
I. Trả lời câu hỏi
Câu 1. Hãy tóm tắt diễn biến trận đánh để so sánh tài năng và phẩm chất của hai tù trưởng.
* Diễn biến:
– Hiệp đấu thứ nhất:
Mtao Mxây: Múa khiên như trò chơi, khiên kêu lạch xạch như quả mướp khô, chạy bước cao bước thấp, chạy hết từ bãi tây sang bãi đông, tự xem mình là tướng quen đánh trăm trận, quen xéo nát đất đai thiên hạ => Mtao Mxây kém cỏi nhưng huênh hoang, khoác lác.Đăm Săn: thách Mtao Mxây múa khiên trước, lúc Mtao Mxây múa khiên Đăm Săn không hề nhúc nhích. Lúc Đăm Săn múa “Một lần xốc tới, chàng vượt qua đồi tranh. Một lần xốc tới nữa chàng vượt qua đồi lồ ô. Chạy vun vút qua phía đông, vun vút qua phía tây.” => Bình tĩnh, thản nhiên, tài năng và bản lĩnh.
– Hiệp đấu thứ hai: Đăm Săn đớp được miếng trầu mà Mtao Mxây bảo Hơ Nhị quăng cho hắn, sức chàng như tăng lên gấp bội, múa khiên càng mạnh, càng nhanh, càng đẹp, “chàng múa trên cao, gió như bão. Chàng múa dưới thấp, gió như lốc…”. Đăm Săn đuổi theo Mtao Mxây trúng nhưng không thủng đầu. Miếng trầu là phần thưởng cho Đăm Săn, là sức mạnh của cả cộng đồng, là tấm lòng thủy chung của vợ. => Đăm Săn là người có sức mạnh phi thường và tài năng.
– Hiệp đấu thứ ba: Nhờ Trời mách kế, Đăm Săn đuổi theo và đánh thắng được Mtao Mxây. Ông Trời là hình ảnh tượng trưng cho công lý, sức mạnh trí tuệ của đấng tối cao, sự thiên vị rõ ràng đối với Đăm Săn và là lời khẳng định chính nghĩa thuộc về chàng. Đồng thời, chi tiết ông Trời còn thể hiện mối quan hệ gần gũi, gắn bó mật thiết giữa con người với thần linh.
* So sánh:
– Với lối mô tả song hành, ngôn ngữ trang trọng, giàu hình ảnh; bút pháp phóng đại… đã giúp chúng ta thấy Đăm Săn hơn hẳn Mtao Mxây cả về tài năng, sức lực, phong độ, phẩm chất.
– Sự chiến thắng của Đăm Săn làm nổi bật hình ảnh, tầm vóc của người anh hùng sử thi Đăm Săn.
Câu 2. Phân tích những câu nói và hành động của đông đảo dân làng đối với việc thắng thua của hai tù trưởng để chỉ ra thái độ tình cảm của cộng đồng Ê đê đối với mục đích của cuộc chiến nói chung, đối với người anh hùng sử thi nói riêng.
– Đối với Mtao Mxây: Sau khi vị tù trưởng của mình thất bại, đông đảo nô lệ đều bị thuyết phục và đi theo vị tù trưởng khác tài năng hơn, mạnh mẽ hơn.
=> Thái độ của họ chứng tỏ ước mơ về một cộng đồng lớn mạnh, có được một người lãnh đạo dũng cảm, tài ba.
– Đối với Đăm Săn: Dân làng mừng rỡ chào đón vị tù trưởng của mình trở về. Họ đi lại sửa soạn tấp nập, tiếp đón những người dân mới đến bằng sự chào đón niềm nở, chân thành và hòa hợp.
=> Thái độ của họ chứng tỏ sự bao dung cũng như mong muốn có thể xây dựng cộng đồng của mình ngày càng lớn mạnh hơn.
Câu 3. Phần cuối đoạn trích chú ý nhiều đến việc miêu tả cảnh chết chóc hay cảnh ăn mừng chiến thắng? Hãy phân tích ý nghĩa của sự lựa chọn ấy để làm rõ thái độ, cách nhìn nhận của tác giả về ý nghĩa thời đại của cuộc chiến tranh bộ tộc về tầm vóc lịch sử của người anh hùng trong sự phát triển của cộng đồng.
– Phần cuối miêu tả cảnh ăn mừng chiến thắng.
– Phân tích:
Cuộc chiến kết thúc trong sự chiến thắng của Đăm Săn. Chàng đưa ra những lời lẽ thuyết phục nô lệ đi theo mình và nhận được sự đồng thuận của họ. Không khí của buổi tiệc diễn ra vô cùng náo nhiệt, sôi động.Cuộc chiến tranh giữa hai tù trưởng không kìm hãm sự phát triển của cộng đồng người Ê-đê. Đồng thời giúp cho những tập hợp lại những tập thể lẻ tẻ thành một cộng đồng lớn mạnh hơn.Ca ngợi sức mạnh của người anh hùng Đăm Săn nhằm khẳng định chỉ có những con người như vậy mới đủ sức để thống lĩnh, xây dựng và phát triển một cộng đồng trở nên lớn mạnh.
Câu 4. Hãy phân tích giá trị miêu tả, biểu cảm của câu văn có dùng lối so sánh, phóng đại khi miêu tả nhân vật, khung cảnh diễn ra sự việc.
– So sánh kiểu tương đồng: chàng múa trên cao, gió như bão; chàng múa dưới thấp, gió như lốc; đoàn người đông như bầy cà tong, đặc như bầy thiêu thân, ùn ùn như kiến như mối…
– So sánh kiểu tăng cấp: Đăm Săn múa khiên.
– So sánh kiểu tương phản: cảnh múa khiên của Đăm Săn và Mtao Mxây.
=> Những câu văn so sánh cho thấy được sức mạnh của người anh hùng Đăm Săn. Đó là sức mạnh đại diện cho cộng đồng.
II. Luyện tập
Theo anh (chị), vai trò của thần linh (Ông Trời) và vai trò của con người đối với cuộc chiến đấu và chiến thắng của Đăm Săn được thể hiện như thế nào ?
– Sự xuất hiện của ông trời chứng tỏ thời kì ấy, con người và thần linh có sự gắn bó mật thiết với nhau.
– Việc ông trời hiện lên giúp đỡ cho Đăm Săn – người anh hùng đại diện cho chính nghĩa, thể hiện ước mơ công bằng, cũng như khát vọng cái thiện chiến thắng cái ác.
– Tuy nhiên, ông trời cũng chỉ đưa ra lời khuyên chứ cũng không phải là người quyết định toàn bộ đến sự thành bại của cuộc chiến. Điều đó khẳng định rằng sức mạnh của thần linh chỉ là bổ trợ cho con người, bản thân sức mạnh của con người mới quyết định tất cả.